Sual: Bazı camilerde kasıtlı olarak güneşin doğmasına takriben yirmi dakika kalaya kadar sabah namazı geciktiriliyor. Acaba bunun bir hikmeti olabilir mi?
Cevap: Sabah namazının geciktirilmesi yani havanın aydınlanmasını bekleyip o vakitte kılınması Hanefi mezhebine göre müstehaptır. Konu ile ilgili ihtilaf, hakkında varid olan rivayetlerin çelişkili olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim bazı rivayetlerde tağlis[1] yapılması gerektiğine dair ifadeler yer almaktadır.
Bu rivayetlerden bir tanesi Muğis b. Semiyy’den rivayet olunmaktadır ki o İbn Zübeyr’le sabah namazını ilk girdiği vakitte kılmış ve İbn Ömer (Radıyallahu Anh)’e yönelerek “Bu nedir” diye sorduğunda İbn Ömer (Radıyallahu Anh) ona “Bu bizim Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ebu Bekir ve Ömer (Radıyallahu Anhuma) ile kıldığımız namazdır. Ömer (Radıyallahu Anh) şehid edilince Osman (Radıyallahu Anh) bunu isfar etti/havanın aydınlandığı vakte tehir ederek kılmaya başladı.[2] demiştir.
Tağlisle ilgili rivayetlerden bir diğerinde Resulullah Aleyhissalatü vesselam’ın tağlis yaptığı ve daha sonra isfar yaptığı ancak Allah Teala vefatını takdir buyuruncaya dek bir daha isfar yapmadığı belirtilmektedir.[3]
Hanefi Mezhebinin isfar yapmayı müstehap görmesinin delillerinden biri de Efendimizden kavlî merfu rivayet olarak nakledilen
اسفروا بالفجر فانه اعظم للاجر
“Sabahı isfar ediniz. Zira bu ecri daha büyük olan bir şeydir”[4] hadis-i şerifidir.[5] İmam Muhammed’de Muvatta rivayetinde hocası Ebu Hanife’nin sabah namazında isfar yapılmasını müstehap gördüğünü nakletmektedir.[6] Mezhebin metinlerinde yer alan hüküm de faklı değildir. Yani Hanefi mezhebince sabah namazının gökyüzünün aydınlanacağı vakit[7]te kılınması müstehaptır.
Ömer Faruk Korkmaz Hoca
Dipnotlar:
[1] Sabah namazının girme vakti olan fecrin doğduğu sırada hava kapalı iken namazın kılınması…
[2] Ebu Cafer et-Tahavî, Şerhu Meani’l-Âsâr, I/ 227 Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan 1427 B.2
[3] Et-Tahavî, a.g.e., a.y
[4] Tirmizi, Sünen, No: 154 vd.
[5] Başka rivayetler için Şerhu Meani’l-Asar’ veya el-Leknevi’nin “et-Ta’liku’l-Mümecced” (I/ 159 vd) ine bakılabilir.
[6] Muvatta, I/ 159 Daru’l-Kalem, Dimeşk
[7] Ki bu vakit günümüzde –soruda da ifade edildiği üzere- güneşin doğmasına yirmi dakika kalaya tekabül etmektedir.